HEPİMİZ KAHRAMANIZ!

Sanat ve edebiyat insanı anlatır... Derinliği olan beyinlerin ürünüdür; muhatabına da derinlik katma arzusundadır.
Sanat ve edebiyat, insanı ve hayatı anlamaya çalışıp, anlatma çabasıdır.
Kimi zaman yekpare bir kriz ürünü olsa ve anlaşılmazlığı barındırsa da...
İnsanı anlatır...
***
Konu aşktır mesela... Bakarsınız bir çobanın aşkıdır; mısraların sırtında çağları aşıp yüreğimize işler...
Veya bir hükümdarın, beyin, padişahın...
Ama önemli olan aşktır...
Aşkı kahraman yapar insanı...
Çobanlığı veya beyliği değil...
***
Roman mesela... Bakarsınız köşedeki beli bükük bakkal, hem romanın kahramanıdır, hem hayatın...
Veya asgari ücretli bir işçi... Yetim bir çocuk... Sıradan bir memur...
Beğenip içimize sindirir, örnek alır, anlatırız...
Kahraman bazen de, toplumun en üst katmanlarından bir zat-ı muhteremdir...
Fark etmez...
Kahramanlığı, makam ve mevki değil...
Hayata bakış ve tavır belirler...
***
İnsanın mayasında var... Kendimizi dünyanın merkezi, her filmin-romanın kahramanı, her şiirin muhatabı olarak görürüz...
Ama bu zan, gerçekleri değiştirmez...
Zaman -yani tarih- hükmünü icra eder ve bıraktığımız izden bir rütbe çıkarır bize...
Hatırlanırız veya unutuluruz...
Sanat ve edebiyat da yardımcı olur...
Yunus’un destanı yazılır mesela; kahramandır odun taşımasına rağmen...
Fatih’in de yazılır; çünkü çiçekleri doğru adrese yollayacak kadar büyüktür genç olmasına rağmen...
Tarih onaylamazsa, sanat ve edebiyat ne kadar yırtınırsa yırtınsın, şarlatanı kahraman yapamaz...
Kağıt ve mürekkep ziyanlığıdır...
İnsanın başına gelen, onun da başına gelir...
Ya kütüphanenin en nadide raflarında nesilden nesile ulaşır...
Hatırlanır...
Ya da...
Eskici, hurdalık, çöp, soba vs...
***
Kahramanlığı bir şekilde hak etmek lazım...
Veya hak edenin hakkını vermek lazım...
Hakkı teslim de, savaş meydanlarında kazanılandan daha az kahramanlık değildir...
Ama yanlışta ısrar da bir şekilde kahraman yapar insanı...
Aziz Nesin’in ‘Zübük’ü, Dostoyevski’nin ‘Budala’sı insanlık hallerini muhteşem kahraman örnekleriyle anlatır bize...
***
Sanat ve edebiyat, muhatapları için çok faydalı bir aynadır; gerçeği gösterir...

Dünya Hali
Murat Başaran
02 Şubat 2005 Çarşamba
Türkiye Gazetesi